VCMB Blog met Sara Mooi van Flanderijn “Jongeren en schulden. Moeten we niet gewoon meer naar jongeren luisteren? ”

Welkom op mijn blog! Voordat ik je meeneem in mijn ervaringen en gedachten, stel ik mezelf graag even voor: Ik ben Sara Mooi. Al meer dan 20 jaar verbind ik mij met ziel en zaligheid aan Flanderijn en in de afgelopen 5 jaar als directeur Customer Relations. Een logische stap gelet op het carrière- en opleidingspad dat ik gevolgd heb. Mijn vrije tijd vul ik graag met mijn Labradoodle Ot die vaak meegaat naar kantoor.

Wat mij zakelijk drijft, is het opbouwen van langdurige relaties met mensen die dezelfde inborst hebben als ik. Dat staat los van waar je vandaan komt of welke opleiding je genoten hebt, het draait om idealen richting de toekomst op het gebied van creditmanagement. Ik ben constant op zoek naar innovatieve oplossingen die klantgericht werken eenvoudiger en effectiever maken, maar vooral tot stand komen vanuit bepaalde idealen op het gebied van een schuldenzorgvrij Nederland.

Wat mij, juist met die idealen in mijn achterhoofd, en onze organisatie zorgen baart is het toenemende aantal jongeren met betalingsproblemen. Je zou verwachten dat het met de toenemende toegang tot informatie en tools makkelijker zou worden om grip te houden op financiën, maar we zien helaas dat het aantal jongeren met betalingsachterstanden juist enorm groeit.

Het probleem Met name in de afgelopen 4 jaar merken we dat het betaalgedrag van jongeren verslechtert. We zien dit terug in de instroom van nieuwe vorderingen die wij van onze opdrachtgevers ontvangen. In de leeftijdsgroep 18-25 jaar zien we een toename van 50%. Van iedere 100 vorderingen die wij nu ontvangen, hebben er 15 betrekking op deze jongeren. Vaak gaat het om achterstanden bij de zorgverzekeraar, de verhuurder of de bank. Ook zien we een toename in schulden aan overheidsinstanties zoals het CJIB en het CAK. De toename wordt ook gezien door andere incasso- en gerechtsdeurwaardersorganisaties en opdrachtgevers.

Waarom gebeurt dit? Die vraag is lastig te beantwoorden. In onze cijfers zien we in ieder geval wel twee belangrijke ijkmomenten: de lockdowns in de Coronaperiode en de enorme inflatie in 2022. In de lockdowns raakten veel jongeren hun tijdelijke baan kwijt, met alle financiële gevolgen van dien. Door de hoge inflatie konden veel jongeren niet meer goed rondkomen. Dit zijn economische verklaringen. Maar er zijn zeker ook sociale verklaringen. Zo laten jongeren zich in hun bestedingsgedrag sterk beïnvloeden door sociale media. Ze zien producten die ze, net als hun vrienden, óók willen hebben en het liefst direct. Vandaar dat het in 3 termijnen betalen via Buy Now Pay Later zo’n vlucht heeft genomen.  Ook worden jongeren vanaf hun 18^e verjaardag geacht financieel zelfstandig te zijn terwijl ze hier vaak niet op zijn voorbereid. Het is niet voor niets dat uit een door ons gehouden onderzoek blijkt dat 82% van de jongeren graag meer financiële educatie wenst

De impact De gevolgen van financiële problemen kunnen enorm zijn. Een betalingsachterstand kan leiden tot schulden, stress en zelfs uitsluiting van essentiële diensten. Voor ons als organisatie is het schrijnend om te zien dat jongeren al op zo’n jonge leeftijd vastlopen in een situatie waar ze moeilijk uitkomen. Zeker wanneer we een schuldenzorgvrij Nederland als ideaalbeeld zien.

Wat kunnen we doen? Bij Flanderijn geloven we dat preventie en educatie essentieel zijn om deze trend te doorbreken. Jongeren moeten beter voorgelicht worden over hun financiële verantwoordelijkheden en de gevolgen van betalingsachterstanden. Ook is het van belang dat we als maatschappij meer aandacht besteden aan vroegtijdige signalering en begeleiding, zodat jongeren niet dieper in de schulden raken. We moeten blijven zoeken naar manieren om samen te werken met partners om jongeren op tijd de juiste hulp te bieden.

Leren van ervaringsdeskundigen Recentelijk heb ik een bijeenkomst bijgewoond van de ONSbank, een organisatie die zich inzet voor jongeren met schulden. Hier trof ik veel gelijkgestemden die bezorgd zijn over het groeiende aantal jongeren met financiële problemen. Het meest waardevolle van die avond was het luisteren naar de verhalen van ervaringsdeskundigen. Jongeren die zelf met schulden hebben geworsteld of nog worstelen, deelden hun inzichten en ervaringen. Hun verhalen maakten opnieuw duidelijk hoe groot de kloof kan zijn tussen het hebben van toegang tot informatie en het daadwerkelijk in staat zijn om financiële problemen op te lossen.

Hoe is het zover gekomen en hoe dachten ze eruit te komen? Het werd duidelijk dat veel van hen vast waren komen te zitten door een combinatie van verleidelijke financiële producten en een gebrek aan goede begeleiding. Of het nu ging om Buy Now Pay Later-diensten, het aanvragen van een aanvullende beurs via DUO, het niet tijdig stopzetten van de OV Jaarkaart, of het verkeerd gebruik van zorgtoeslag en creditcards. Opvallend was dat de jonge ervaringsdeskundigen één boodschap helder hadden: “Bescherm ons.” Ze hadden vooral vragen, die we onszelf misschien ook moeten stellen:

• Waarom zet DUO mijn OV Jaarkaart niet gelijk stop met mijn stop voor de studiefinanciering?

• Waarom mag ik als 18-jarig thuiswonend kind met 2 muisklikken een studielening van € 800,- per maand ontvangen?

• Waarom mag ik een creditcard aanvragen als ik 18 jaar ben?

• Waarom wordt mijn zorgtoeslag niet verrekend met mijn zorgverzekering?

• Waarom mag ik onbeperkt shoppen op Buy Now Pay Later?

• Waarom mag ik dat allemaal?

• Waarom vraag je nu aan mij hoe jullie moeten oplossen wat je zelf als instantie hebt gecreëerd?

Vragen die nog lang na-echoden. Want waarom mag dat eigenlijk? Zijn jongeren van 18 wel in staat om dit soort verantwoordelijkheden te dragen? Moeten we het allemaal niet veel eenvoudiger maken door bijvoorbeeld de OV Jaarkaart direct stop te zetten bij een stop voor de studiefinanciering? Moeten we niet standaard zorgtoeslag toekennen? Moeten we niet eerst waarschuwen in plaats van direct beboeten? Kortom, luister meer naar jongeren en denk dan pas in oplossingen in plaats van de oplossing voor jongeren te bedenken.

Het lidmaatschap bij VCMB brengt ons op het thema Jongeren en betalingsachterstanden kennis over de wijze waarop andere organisaties in de keten hiermee omgaan. Worden er bijvoorbeeld op het gebied van betaaloplossingen door andere leden van VCMB nieuwe oplossingen aangeboden die hetzelfde doel dienen? Soms is dat wel zo en inspireert het ons, soms is dat niet zo en inspireren wij hopelijk andere partners.

Met dank aan Sara Mooi, Directeur Customer Relations bij Flanderijn